Tłusty Czwartek

Czym jest Tłusty Czwartek? Historia i znaczenie święta

Tłusty Czwartek to tradycyjny dzień obżarstwa, który symbolizuje pożegnanie z okresem karnawału i przygotowanie do nadchodzącego Wielkiego Postu. Korzenie tego święta sięgają czasów pogańskich, kiedy to celebrowano koniec zimy, spożywając tłuste potrawy, w tym także pierwowzory dzisiejszych pączków.

W chrześcijańskiej tradycji Tłusty Czwartek zyskał na znaczeniu jako dzień radosnej uczty przed czterdziestodniowym okresem wyrzeczeń. W Polsce stał się okazją do zajadania się słodkościami, przede wszystkim pączkami i faworkami.

Dlaczego powinno się zjeść pączka w Tłusty Czwartek?

Według ludowych wierzeń, kto w Tłusty Czwartek nie skosztuje pączka, ten nie zazna szczęścia przez resztę roku. Choć to oczywiście przesąd, dla wielu osób stanowi świetną wymówkę, by bez wyrzutów sumienia pozwolić sobie na odrobinę słodkiej przyjemności.

Z czasem jedzenie pączków w tym dniu stało się niepisaną tradycją, a cukiernie i piekarnie przygotowują tysiące świeżych wypieków, by sprostać ogromnemu popytowi.

Czy Tłusty Czwartek to polska tradycja?

Choć w Polsce Tłusty Czwartek jest obchodzony wyjątkowo hucznie, nie jest to wyłącznie polska tradycja. W innych krajach również istnieją podobne zwyczaje:

· W Niemczech obchodzi się „Weiberfastnacht” (Babskie Ostatki), podczas którego również spożywa się pączki.

· We Francji i USA popularny jest „Mardi Gras” (Tłusty Wtorek), czyli dzień obżarstwa przypadający tuż przed Środą Popielcową.

· We Włoszech słodkości spożywa się podczas „Carnevale”, czyli okresu karnawałowego, którego zakończeniem jest właśnie tłusty dzień.

· Mimo podobieństw, to właśnie w Polsce zwyczaj jedzenia pączków w czwartek przed Popielcem ma szczególnie silne korzenie i jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów naszej kultury kulinarnej.

Kto wymyślił Tłusty Czwartek?

· Początki Tłustego Czwartku sięgają starożytnego Rzymu, gdzie w podobnym czasie organizowano uczty na cześć nadejścia wiosny. W tamtych czasach spożywano tłuste potrawy i chlebowe wypieki, które z czasem przekształciły się w słodkie pączki.

· W Polsce Tłusty Czwartek pojawił się w średniowieczu i początkowo związany był głównie z jedzeniem tłustych potraw mięsnych. Dopiero w XVI–XVII wieku zaczęto przygotowywać pączki w słodszej wersji, z nadzieniem, które znamy dziś.

Po co jemy pączki w Tłusty Czwartek?

· Tradycja jedzenia pączków w Tłusty Czwartek wynika z dawnych wierzeń, zgodnie z którymi tłuste jedzenie miało zapewnić dobrobyt i szczęście na cały rok. Współcześnie jest to bardziej pretekst do skosztowania ulubionych słodkości i świętowania końca karnawału.

· Pączki są dziś nieodłącznym elementem tego dnia, a ich popularność sprawia, że piekarnie prześcigają się w oferowaniu różnych wariantów – od tradycyjnych z różą, przez czekoladowe, po nowoczesne wersje z egzotycznymi nadzieniami.

Co je się w Tłusty Czwartek?

Choć pączki są zdecydowanie najpopularniejsze, w Tłusty Czwartek spożywa się także inne słodkości, m.in.:

· Faworki (chrust) – kruche, smażone na głębokim tłuszczu ciastka posypane cukrem pudrem.

· Racuchy – smażone placuszki, często z dodatkiem jabłek.

· Oponki serowe – pączki na bazie twarogu, często obsypane cukrem pudrem.

Niektórzy sięgają także po bardziej tradycyjne dania, jak tłuste mięsa, ale dziś to słodkości królują na stołach.

Ile kalorii ma pączek?

Średni pączek ważący około 80 g zawiera około 350–400 kalorii, w zależności od nadzienia i sposobu przygotowania. Oto przybliżona kaloryczność różnych wersji:

· Tradycyjny pączek z różą – 350 kcal

· Pączek z czekoladą – 400 kcal

· Pączek z lukrem – 370 kcal

· Pączek pieczony (bez smażenia) – 250 kcal

Dla porównania, aby spalić jednego pączka, trzeba np. biegać przez około 40 minut lub spacerować przez 1,5 godziny.

Dlaczego Tłusty Czwartek, a nie Wtorek?

W wielu krajach, jak Francja czy USA, odpowiednikiem Tłustego Czwartku jest Tłusty Wtorek („Mardi Gras”). Dlaczego więc w Polsce świętujemy w czwartek? Wynika to z dawnych tradycji kościelnych.

W polskiej kulturze przyjęło się, że czwartek był dniem uczty poprzedzającym pokutny piątek, w którym należało pościć. Stąd też zwyczaj jedzenia tłustych potraw rozwinął się właśnie w czwartek, a nie we wtorek, jak w innych krajach.